Επεξήγηση της λέξεως «σκαλώνω» της κοινής ποντιακής

Σκαλώνω (κοινή σε όλες τις περιοχές της Ποντιακής Επικράτειας),

Η κοινή λέξη της ποντιακής σκαλώνω προέρχεται από το ουσιαστικό «σκάλα»,

Ενεστώτας: Σκαλώνω, Αόριστος: Εσκάλωσα, Προστακτική: Σκάλωσον, Απαρέμφατο: Σκαλώσ’ναι, Παθητική Φωνή: Σκαλούμαι, Αόριστος της παθητικής: Εσκαλώθα, Μετοχή: Σκαλωμένος ….

Επεξήγηση της λέξεως «η ιδέα» της κοινής ποντιακής

Ιδέα η, κοιν.

Σύμφωνα με το λεξικό του Άνθιμου Παπαδόπουλου η λέξη «ιδέα» έχει προέλευση από την αρχαία ελληνική και σημαίνει «είδος, μορφή«. Γενικότερα ως «κατηγορία, το φαίνεσθαι, ο τρόπος «. Συναντάται στην κοινή αρχαία και ως «ειδέα» και στον ιωνικό τύπο ως «ιδεή«. Από την ποντιακή διάλεκτο στην Ν.Ελληνική αποδίδεται όπως παρακάτω:

• Εμφάνιση προσώπου νομιζόμενου ως οιωνού καλού ή κακού: Ασμ. Στάμαν Σταυρίτε είδα σεν, καλόν να εν’ ιδέα σ’ (πρώτη Σεπτεμβρίου σε είδα, είθε να είναι καλή ή εμφάνισή σου. Η 1η του Σεπτέμβρη σηματοδοτεί την αρχή του εκκλησιαστικού μας έτους, έτσι η παραπάνω ευχή έχει συμβολικό χαρακτήρα διότι δίδεται ιδαίτερη προσοχή στα συναντώμενα πρόσωπα)

• Εξωτερική εμφάνιση, όψη: Καλόν ιδέαν έχͮει.

• Επίσκεψη νεονύμφων στο πατρικό της νύφης οκτώ ημέρες μετά τον γάμο

• κατά εθιμοτυπική κοινωνική επίσκεψη: Επήγα ‘ς σην ιδέαν ατ’.

• Συλλογισμός: Φρ. Εδέβεν ‘ς σην ιδέα μ’ (πέρασε από το μυαλό μου, το σκέφτηκα) Επήγα ‘ς σην ιδέαν (το εννόησα).

Η λέξη «Όψη» σύμφωνα με το λεξικό του Δημητρίου Νικοπολιτίδη, φιλολόγου και συγγραφέα θεατρικών έργων στην ποντιακή διάλεκτο, στην ποντιακή απόδοση την συναντάμε ως: η θωρέα, ιδέα, μνοή, το σουράτ'(ιν), η τσ̌εχρέ, τσ̌α̤ χρι͜ά, χρα, το σουφάτ'(ιν).

Αρχείο Πόντου 41, Η Μουσική του Πόντου – Οι Λυράρηδες του Πόντου, του Γιάννη Τσανασίδη.

Αρχείο Πόντου Παράρτημα 41

Δύο χρόνια έρευνας, καταγραφής και συγγραφής στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής μου διατριβής αποκτούν ενιαίο σώμα και αποτυπώνουν το ταξίδι μιας δημιουργικής μουσικής αναζήτησης. Κυκλοφορεί πλέον επίσημα στο Αρχείον Πόντου το Παράρτημα 41 στο οποίο παρουσιάζονται δύο θεματικές ενότητες που φέρουν τους τίτλους «Η Μουσική του Πόντου» και «Λυράρηδες του Πόντου». Θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών για την εμπιστοσύνη και την επιμέλεια της έκδοσης, τους οικείους μου για την ηθική και έμπρακτη υποστήριξη και όλους τους φίλους που με τον τρόπο τους συνέβαλαν στην επίτευξη αυτής της πρωτοβουλίας.
Καλή ανάγνωση…
Μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο επικοινωνώντας με την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
• https://www.facebook.com/epmgr/
• info@epm.gr
• 2109325521
Οι εκδόσεις της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών διατίθενται:
• Από τα γραφεία της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, οδός Αγνώστων Μαρτύρων 73,
Νέα Σμύρνη Αττικής 17123.
• Από το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Κυριακίδη, οδός Παναγίας Δεξιάς 7, Θεσσαλονίκη 54635.
• Από το βιβλιοπωλείο των Αφών Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε., οδός Επισκόπου Κίτρους Νικολάου 4, Θεσσαλονίκη 54635.

Ποιός είναι ο Γιάννης Τσανασίδης

Ο Γιάννης Τσανασίδης, όπως αναφέρεται στην επίσημη σελίδα του σε δημοφιλή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, γεννήθηκε το 1990 και κατάγεται από τη Ράχη Βεροίας. Ξεκίνησε σε ηλικία 9 χρόνων να ασχολείται με την ποντιακή λύρα με δάσκαλο το Θόδωρο Βεροιώτη και στη συνέχεια διεύρυνε τις μουσικές του γνώσεις αποκτώντας τα πτυχία Αρμονίας (2009), Αντίστιξης (2011) και Φυγής (2013). Είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2013) και του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, στην παραδοσιακή κατεύθυνση με ειδίκευση »Λύρα του Πόντου» (2017). Επίσης είναι κάτοχος διπλώματος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών »Μουσικές Τέχνες», στην κατεύθυνση Ελληνικές Μουσικές Παραδόσεις του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης (2019). Το 2015 κυκλοφόρησε η πρώτη δισκογραφική του δουλειά με τίτλο »Το μεκατίρι μ’», το 2017 η δεύτερη »Εγώ εμ’ π’ετραγώδεσα» στα πλαίσια της πτυχιακής του εργασίας και το 2019 η τρίτη »Τοξαρέας Αμάραντα», την οποία επιμελήθηκε ο Σύλλογος Ποντίων Φοιτητών και Σπουδαστών Θεσσαλονίκης και στηρίχτηκε στην διπλωματική διατριβή του »Λυράρηδες του Πόντου γεννημένοι πριν το 1920». Η ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα έδωσε το έναυσμα για διάφορες συμμετοχές του σε ημερίδες και συνέδρια. Από το 2020 συμμετέχει σε ένα νέο δισκογραφικό εγχείρημα με τίτλο »Ση παλαιών τη στράταν», που αφορά την καταγραφή ποντίων τραγουδιστών της τρίτης προσφυγικής γενιάς και παράλληλα επιμελείται μια νέα μουσική παραγωγή »Κιμιγιάν», με επανεκτελέσεις παραδοσιακών σκοπών και συμμετοχή πολλών αξιόλογων καλλιτεχνών. Έχει εργαστεί ως αναπληρωτής καθηγητής ποντιακής λύρας στο Μουσικό Σχολείο Βέροιας (2018-19), Πτολεμαΐδας (2019-20) και Δράμας (2020-21) και ως ακαδημαϊκός υπότροφος, στη βαθμίδα του Λέκτορα, στο τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης στην ειδίκευση »Λύρα του Πόντου» (2018-21). Επιπλέον, διετέλεσε υπεύθυνος τμημάτων εκμάθησης ποντιακής λύρας σε διάφορους συλλόγους του Νομού Ημαθίας. Τέλος, στην καλλιτεχνική και επαγγελματική του δραστηριότητα συμπεριλαμβάνεται η συμμετοχή σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.
πηγή: https://www.facebook.com/giannistsana/