Γνωμικά Ποντιακής Διαλέκτου από το γράμμα «Π»

Παθάνω (παθαίνω): Αν ‘κί παθάντζ, ‘κί μαθάντζ (αν δεν παθαίνεις δεν μαθαίνεις),

Πάθος (πάθημα, συμφορά, ασθένεια, μτφ εμπάθεια, μνησικακία): Το πάθος μάθος (ότι τα παθήματα γίνονται μαθήματα),

Παντωκράτωρ’ (Κυρίαρχος των πάντων): Παντοκράτωρας γίνεσαι, στομοκράτωρας ‘κί γίνεσαι (ότι η απόλυτη ελευθερία του λόγου είναι δύσκολο να περιοριστεί),

Πάπλωμαν (Κερ. Τραπ), πλάπουμα (Ιν.), απλάπωμα (Οιν.): Κατά το πλάπουμα άπλωσε το πόι σου (δεν πρέπει να επιχειρούμε έργο ανώτερο των διατιθέμενων μέσων),

Παρά (πρόθεση):Παρά άγνωστος φίλος, κάλλιο γνωστικός οχτρός (καλύτερα άγνωστος φίλος παρά γνώριμος εχθρός),

Παρά (γενικά τα χρήμα): Παρά παρά και του κόσμου η χαρά,

Παράδεισος : Αβάφτιστον στούδιν ‘ς σον παράδεισον ‘κί πάγει (δεν είναι δυνατόν ο μη βαπτισθείς χριστιανός να εισέλθει στον παράδεισο),

Παραθεός (ο μετά τον Θεό επίγειος προστάτης): Καλός εν’ ο Θεόν, άμα θα έης και παραθεόν, ο Θεόν πα καλός, άμα ο παραθεόν κι’ άλλο καλλίων ( ότι προς προαγωγή στην κοινωνική σταδιοδρομία δεν αρκεί να έχει κάποιος τις ελπίδες του μόνο στο Θεό, αλλά προπάντων πρέπει να έχει ισχυρό προστάτη),

Παρακοή (απείθεια, ανυπακοή): Υπακοή ζωή, παρακοή θάνατος (η ανυπακοή εγγυμονεί κινδύνους που μπορεί να επιφέρουν ακόμα και τον θάνατο),

Πατώ: Επάτεσαμε τον Αύγουστον και ‘ς ση χͮo̤νί την άκραν (πατήσαμε στον Αύγουστο και στην άκρη του χιονιού, ότι από τον Αύγουστο αρχίζουν τα προμηνύματα του χειμώνα),

Πεντάγνωμος (ο μη έχων σταθερή γνώμη): Μάρτης ο πεντάγνωμος (επί της αστάθειας του καιρού κατά τον Μάρτιο),

Πλέτερος (περισσότερος): Ο Κούντουρον μεσόχͮειμος και πλέτερος (ότι ο Φεβρουάριος έχει δριμύτητα μεγαλύτερη από την δριμύτητα της μέσης εποχής του χειμώνα, κατά την οποία το ψύχος φθάνει στον υπέρτατο βαθμό),

Πουρνά (το πρωΐ, κατά το πρωΐ, αύριο, επόμενη ημέρα): Τ’ οσημερ’νόν την δουλείαν ‘ς σο πουρνά μ’ α̤φίντζ’ (τη σημερινή δουλειά μην αφήσεις για αύριο),

Πουσ̌μανεύω (μετανοώ, μετανιώνω): Άνθρωπον έναν μετάνα̤ν ευτάει και ‘κί πουσ̌μανεύ’ τ’ άλλα όλα̤ πουσ̌μανεύ’ (ο άνθρωπος μόνο μία προσευχή που κάνει δεν μετανοεί, για όλα τα άλλα μετανοεί).

Πηγή: Ιστορικό Λεξικό της Ποντικής Διαλέκτου του Άνθιμου Παπαδόπουλου (τόμος δεύτερος).

https://atomic-temporary-10404519.wpcomstaging.com/2022/11/23/%ce%b3%ce%bd%cf%89%ce%bc%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%cf%80%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ae%cf%82-%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%bb%ce%ad%ce%ba%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf-%ce%b3%cf%81-8/