Η απόφαση των Σανταίων του Πόντου για αντίσταση στους Τούρκους από το Δεκεμβριο του 1917, της Ευγενίας Δ Μαυροπούλου.

Advertisements

Με το τέλος της Ρωσικής κατοχής και την οπισθοχώρηση των Ρωσικών στρατευμάτων από τον Ανατολικό Πόντο του Τουρκικού στρατού προηγούντο οι Τσετέδες προξενώντας καταστροφές. Τριάντα Σανταίοι κατέβηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1917 στην Τραπεζούντα, οπλίστηκαν από το Πολιτικό Σωματείο η “ Ένωση” με καινούρια όπλα, ντύθηκαν και ανέβηκαν στη Σάντα.

Ιωάννης Τριανταφυλλίδης οπλαρχηγός Πινατάντων που επέδειξε γενναιότητα στη μάχη Κοπαλάντων.

Στη Γενική συνέλευση στις 15 Δεκεμβρίου 1917, στην ενορία Κοσλαράντων, που διήρκεσε τρεις μέρες, γνωρίζουμε ότι : «Για την προβολή αντιστάσεως εναντίον οιασδήποτε επιδρομής, εξελέγη πενταμελής επιτροπή αγώνος». Η επιτροπή αυτή ανέλαβε την πολιτική διοίκηση και τον γενικό χειρισμό της κατάστασης με πρόεδρο τον Θεοδόσιο Χειμωνίδη, γραμματέα τον Ιωάννη Κουφατζή , ταμία τον Ισαάκ Κούρτογλου και συμβούλους τους Αβρ. Καλαϊτζίδη και Χρήστο Σεβαστίδη.

Θεοδόσης Χειμωνίδης Προέδρος της Επιτροπής Αμύνης των Οπλιτών Σάντας.

Παράλληλα εξελέγησαν και οι οπλαρχηγοί από κάθε χωριό όπου ήταν υπεύθυνοι για την ενεργό αμυντική οργάνωση της Σάντας. Γενικός Οπλαρχηγός εξελέγη ο Ιωάννης Σπαθάρος από την ενορία Τερζάντων και με οπλαρχηγούς τον Ευκλείδη Κουρτίδη από Ισχανάντων , τον Ιωάννη Τριανταφυλλίδη από Πινατάντων, τον Ιωάννη Ζαχαριάδη από Τερζάντων, τον Ιωάννη Ορφανίδη από Κοσλαράντων, τον Αβρ. Καλαϊτζίδη από Ζουρνατσάντων και τον Χρ. Σεβαστίδη από Πιστοφάντων». Οι Ισχανανταίοι έδωσαν στον οπλαρχηγό τους Ευκλείδη και δύο βοηθούς, το Γεώργιο Γωνιάδη και τον Περικλή Κουφατσήν.
Μετά από έγκριση του Γεν. Οπλαρχηγού Ι. Σπαθάρου, ο Οπλαρχηγός Ισχανάντων Ευκλείδης Κουρτίδης με μερικούς αντάρτες εκδικήθηκαν για όσα οι Τούρκοι είχαν κάνει στα μέσα Δεκεμβρίου 1917 στην πόστα των Σανταίων, ώστε να μην τολμούν οι Τούρκοι τέτοιες ενέργειες.

Ευκλείδης Κουρτίδης οπλαρχηγός Ισχανάντων.

Θέλω να τονίσω δύο παρόμοιες αντιμετωπίσεις κινδύνων από τους Σανταίους, χρονικά πριν τη μάχη Κοπαλάντων. Γράφει ο Σ. Αθανασιάδης: » Η Τουρκία κατ’ εισήγηση της Γερμανίας, μεταχειρίστηκε τα πιο βάρβαρα μέσα για να καταπνίξει τις τοπικές στάσεις των Αρμενίων και έσφαξε κατά το 1894 τον άμαχο πληθυσμό σε διάφορες πόλεις. Μόνο στην Κωνσταντινούπολη είχαν σφαγεί 10.000. Οι Έλληνες της Τουρκίας τρόμαξαν, διότι φοβήθηκαν μήπως πάθουν παρόμοια. Στη Σάντα είχαν σχηματιστεί τότε ομάδες πολιτοφυλάκων που φύλαγαν νύχτα και μέρα, έως ότου πέρασε ο νομιζόμενος κίνδυνος». Υπήρχε δηλαδή προηγούμενο περιφρούρησης της Σάντας.

Μετά την εκλογή των οπλαρχηγών το 1917 οι Σανταίοι γνωρίζοντας τις προθέσεις και το μίσος των Τούρκων των γειτονικών χωριών περίμεναν την επίθεσή τους, κυρίως στα ακραία χωριά της Σάντας, Κοπαλάντων, Φτελέν και Χαρατζάντων. Γι’ αυτό ίδρυσαν νυχτερινά φυλάκια (καραούλια). Ένα τέτοιο φυλάκιο ιδρύθηκε και στο Χαρατζάντων κοντά στο Φτελέν το οποίο φρουρούσαν τη νύχτα εναλλάξ τα παλικάρια των ενοριών Ισχανάντων, Πινατάντων και Τερζάντων.
Η Μάχη Κοπαλάντων άρχισε στις 10.30΄το πρωί στις 25/1/1918.

Θεωρώ μεγάλη ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ σε ιστοσελίδες και καταλόγους με τα ονόματα παλικαριών της Σάντας του Πόντου (1916-1924) να μην περιλαμβάνονται τα ονόματα του Γενικού Οπλαρχηγού Σάντας Ιωάννη Σπαθάρου, του Προέδρου της Επιτροπής Αμύνης των Οπλιτών Σάντας Θεοδοσίου Χειμωνίδη και του Οπλαρχηγού Πινατάντων Ιωάννη Τριανταφυλλίδη.
Αν οι παραλείψεις έγιναν τυχαία τότε γιατί δεν διορθώνονται και μεταφέρονται οι παραλείψεις από βιβλίο σε βιβλίο;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Στις φωτογραφίες είναι: 1η Ιωάννης Τριανταφυλλίδης οπλαρχηγός Πινατάντων που επέδειξε γενναιότητα στη μάχη Κοπαλάντων, 2η Θεοδόσης Χειμωνίδης Προέδρος της Επιτροπής Αμύνης των Οπλιτών Σάντας, 3η Ευκλείδης Κουρτίδης οπλαρχηγός Ισχανάντων.

ΕΥΓΕΝΙΑ Δ. ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ