Από την εφημερίδα της Τραπεζούντας “Φάρος της Ανατολής” στις 4/9/1910 πληροφορούμαστε ότι ο αρτισύστατος ημών Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος “Ο Θήχης” εξακολουθεί και πάλιν τας τακτικάς αυτού κατά Κυριακήν κατ’ ενορίαν λαΐκάς διαλέξεις και μάλιστα εις την επιτόπιον γλώσσαν.

Το μέτρον τούτο επέφερε λαμπρά αποτελέσματα καθότι ο λαός εν συνωτισμώ προσέρχεται όπως ωφεληθή τι εκ τούτων. Το σωτήριον τούτο μέτρον σπουδαίως θα μεταβάλη μετ’ ου πολύ την καθόλου κοινωνικήν κατάστασιν της Σάντας, διότι οι πάντες μετ’ ενδιαφέροντος παρακολουθούσιν αυτάς.

Από το πλήθος των μελών της επιτροπής για την σύνταξη του καταστατικού του συλλόγου “Ο Θήχης” καταλαβαίνουμε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των Σανταίων. Την επιτροπή αποτελούσαν οι κ.κ. Φιλ. Χειμωνίδης, Ι. Πασαλίδης, Ε.Α.Σπυράντης, Δαν.Λαμπριανίδης, Ηρ.Αντωνιάδης, Λαζ.Μαρούφ, Ισαάκ Ιωσηφίδης, Τριαντάφυλλος Π. Μαυρόπουλος, Π. Γραμματικόπουλος και Α. Σπυράντης, η οποία συνερχομένη τακτικώς υπό την προεδρείαν του κ. Δαμιανού Πιστοφίδου συντάσσει το καταστατικό το οποίο αμέσως μετά την επιψήφισιν εν γενική συνελεύση θα τεθή εις εφαρμογήν.

Από την εφημερίδα “Φάρος της Ανατολής” στις 18/12/1910 πληροφορούμαστε ότι το Δ.Σ. του “Θήχη” στη Σάντα αποτελείτο από τους Φίλιππο Χειμωνίδη, Τριαντάφυλλο Π.Μαυρόπουλο, Κ. Αμάραντο και Ισαάκ Ιωσηφίδη.

Το άλλο απόκομμα που σας παρουσιάζουμε από την εφημερίδα “Φάρος της Ανατολής” στις 28/6/1911 αναφέρεται στην ενοριακή Πινατάντων Σάντας Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα “Σαπφώ” και τους σκοπούς της.

Ο Κοσμάς Τσαντεκίδης μας πληροφορεί στην “Ιστορία και Λαογραφία της Σάντας” του Στάθη Αθανασιάδη ότι: “ Εκ των διαλέξεων ενθυμούμαι του ιατρού Ι. Πασαλίδη περί συφιλίδος, επικαίρου κατά την εποχήν εκείνην κατά την οποίαν πολλοί ξενιτευμένοι προσεβάλλοντο από αυτήν. Ο ίδιος ωμίλησε και δια την περιποίηση του βρέφους. Ο Ευστ. Σπυράντης έκαμε διάλεξη δια τα μικρόβια. Ο Ηρακλής Αντωνιάδης δια την μελισσοκομίαν. Ο Μ. Χειμωνίδης δια τον αλκοολισμόν. Ο Μ. Μασμανίδης περί της καλλιεργείας της πατάτας, του μόνου προϊόντος του καλλιεργουμένου εις τον τόπον μας. Ο Αγγ. Σπυράντης περί συνεργασίας σχολείου και γονέων. Ο Τριαντάφυλλος Μαυρόπουλος δια την ζάχαριν από τον χυμόν του σφενδάμνου και άλλα είδη ζαχαροπλαστικής. Και καταλήγει: Πολύ ωφελήθη ο τόπος εκ της όλης αυτής πνευματικής κινήσεως, τα δε πνευματικά, κοινονικά και ηθικά εφόδια τα οποία εκομίσαμεν εκείθεν εχρησίμευσαν ως βάσις επί της οποίας συνεχίζεται ο νέος σκληρός αγών της ζωής εις την νέαν μας πατρίδα”.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 1. Από 1η Σεπτεμβρίου του 1899 άρχισε να λειτουργεί η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Σάντας “ΑΡΕΤΗ” με έδρα της την ενορία Πιστοφάντων. Από την εφημερίδα “Αργοναύτης” στις 29/9/1912 πληροφορούμαστε ότι: Το νέο εννεαμελές Δ.Σ. είχε πρόεδρο τον Μητροπολίτη Ροδοπόλεως Κύριλλο, αντιπρόεδρο τον Αρχιερατικό Επίτροπο παπα-Αγαθάγγελο Σπυράντη, Ταμία τον Γεώργιο Π. Ευτυχίδη και συμβούλους τους Κ. Τσιρίπ, Αθ. Σπυράντη, Χρ. Τοπαλίδη, Κ. Ακριβόπουλο, Θ. Πολίτωφ και Ι. Τουισουζίδη. Για την “ΑΡΕΤΗ” έχω κάνει δύο συνεχόμενες αναρτήσεις στην Ψηφιακή Σάντα τον Ιούλιο του 2021.

2. Με τόσο πολυπληθή συμμετοχή των Σανταίων και τόσες δημοσιεύσεις σε εφημερίδες περιμέναμε κάποια μεγαλύτερη ενημέρωση από τους ιστοριογράφους της Σάντας. Πολλοί από τους συμμετέχοντες Σανταίους στους συλλόγους που ήρθαν στην Ελλάδα έζησαν αρκετά χρόνια και μπορούσαν να πληροφορήσουν τους ιστοριογράφους.

3. Ο εικονιζόμενος είναι ο Τριαντάφυλλος Π. Μαυρόπουλος.

Πηγή: ΕΥΓΕΝΙΑ Δ. ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ