Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων καλεί τα μέλη της να παραστούν και να τιμήσουν την εκδήλωση της Αδελφότητας Κρωμναίων, το Σάββατο 14 Μαΐου 2022 και ώρα 19:00 μ.μ., στον αύλειο χώρο του Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως Σωτήρος Καλαμαριάς, όπου θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου που είναι αφιερωμένο στους Εθνομάρτυρες του Πόντου.

Η Αδελφότης Κρωμναίων ιδρύθηκε στην Τραπεζούντα το έτος 1869, αρχικά ως Εκπαιδευτική Αδελφότης Κρωμναίων, που είχε στόχο και σκοπό την ίδρυση σχολείων στην Κρώμνη. Στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, όπου μετεγκαταστάθηκαν πολλοί Κρωμναίοι από το 1923, επανίδρυσαν την Αδελφότητα το 1964, με παρακίνηση του αειμνήστου φιλομαθούς Κρωμναίου και επί πολλά έτη Γεν. Γραμματέα , Ζαχαρία Μουσικίδη. Tο κτίριο όπου στεγάζεται η Αδελφότης Κρωμναίων, βρίσκεται στο κέντρο της προσφυγομάνας Καλαμαριάς. Η Βιβλιοθήκη της Αδελφότητας, που συστάθηκε χάρη στην επιμονή και υπομονή του Ζαχαρία Μουσικίδη, είναι επανδρωμένη με σπάνιες εκδόσεις, (18ου και 19ου αιώνα) βιβλίων ιστορίας, λαογραφίας, λογοτεχνίας, ακόμη και αστρονομίας. Επίσης λειτουργεί Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο, που πραγματώθηκε χάρη στην διορατικότητα, αλλά και μεθοδική εργατικότητα του αείμνηστου Γιώργου Μουσικίδη. Το μουσείο είναι επανδρωμένο με πολλά εκθέματα, όπως παραδοσιακές αυθεντικές ενδυμασίες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, μαγειρικά σκεύη, εξαρτήματα παραδοσιακών φορεσιών, εργαλεία, αλλά και εικόνες Αγίων, Σταυροί ευλογίας, σουλτανικά φιρμάνια, αποφοιτήρια του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος, σφραγίδες από ενορίες της Κρώμνης, κοφτά κεντήματα και χειροτεχνήματα.
Το μουσείο είναι επισκέψιμο κατόπιν ραντεβού. Η Αδελφότης διαθέτει και μια πολύ σημαντική συλλογή σπάνιων φωτογραφιών, προσώπων και τοπίων της Κρώμνης και του Πόντου γενικότερα ( 19ου και 20ου αι), καθώς και παλιές φωτογραφίες των πρώτων προσφύγων που κατοίκησαν στη γη της Καλαμαριάς, μέχρι και τέλος της δεκαετίας του ‘80. Αδελφότης Κρωμναίων επανιδρύθηκε μόνο στην Καλαμαριά.