Ο Σάλτσον και το παπάχ’ν ατ’, του Παναγιώτη Μωϋσιάδη

Με μια ακόμα εξαιρετική περιγραφή ο κ Παναγιώτης Μωϋσιάδης, σε γνωστό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, μας αφηγείται την παρακάτω ανέκδοτη ιστορία με το «Σάλτσον» γραμμένη στην ποντιακή μας διάλεκτο.

Ο Σάλτσον και το παπάχ ν ατ’
‘Σ σα 1947 τη χρονίας, 21 τη χορτοθερί, οι αντάρτες έρθαν μεσανυχτί κ’ εντώκαν το Ίνελι (Ανατολικόν) . ‘Σ σο ξημέρωμαν απάν εξέβαν κι οι εθνικιστές, εντώκαν κ’ εκείν ….

Το χωρίον εγέντον «αλάν – τουλάν» Η διοίκηση τη Κοζάνης έστειλεν ατότε έναν καλόν αξιωματικόν να παρουσεύ’ το χωρίον για να μη σκοτών’ ο εις τον άλλον. Αύγουστος μήνας έτον, όντες έρθεν είνας τελήκαλης αξιωματικός τη ελληνικής χωροφυλακής, ο Ανδρονικίδης Ιωάννης, ας σον Λαγκαδάν Θεσσαλονίκης.
Αρ πολλά μη λέω ‘σας για τ’ ατόν τον Ανδρονικίδην. Μάτσκαλης αφορισμένος… αμόν ντ’ έρθεν ‘ς σο χωρίον όπλισεν όλια τα παλικάρια τη χωρί. Τεμέκ ο είς τον φόβον τ’ αλουνού να έχ’..! Αέτς πα εγλύτωσεν το χωρίον κι άλλο μυτίν ‘κ’ εματώθεν.

Τον Αύγουστον μήναν επιστράτευσεν όλεν το χωρίον και θα χτίζ’ έναν τρανόν αμπρίν (οχυρόν) ‘ς σην πλατέαν τη χωρί. Όλια τα παλικάρια ερρούξαν και δουλεύνε. Άλλ’ αχταλεύνε τ’ αμπρίν, αλλ’ κουβαλούν καβάκια , άλλ’ λιθάρια ,άλλ’ ξύν΄νε κερπίτσια, άλλ’ χτίζ’νε λιθάρια.. Όλον το χωρίον ‘ς σο ποδάρ, μανάχον ο Σάλτσον κάθεται από μακρά και τερεί..
Επήεν ο Ανδρονικίδης και λέει ατόν:
Κοσμά , αυτό που κάνεις δεν είναι σωστό. Άμα δε δουλέψεις θα σε σκοτώσω, εγώ παράσιτα δε θέλω … Ο Σάλτσον έβγαλεν το παπάχ’ ν ατ’, εστάθεν εμπροστά τ’ και λέει ατόν:
– Σκότωσόν ‘με, ντο στέκ’ς…!
Ο Ανδρονικίδης εύρεν την πελιάν ατ’. Είδεν με τον Σάλτσον δουλείαν ‘κ’ ίνεται ενούντσεν κ’ επενούντσεν, πώς θα φέρ’ ατον ‘ς σην τερετσέν..
Έναν ημέραν επήεν σουμά τ’ , εχαιρέτσεν ατόν, έβγαλεν, εδέκεν ατόν έναν τσιγάρον Παπαστράτος και λέει ατόν:
– Κοσμά, δε θέλω να δουλέψεις .. αλλά τουλάχιστον πάρε το κάρο και φέρε λίγα άχυρα από το χωράφι σου για να κάνουμε τα πληθιά (κερπίτσια).
– Ο Σάλτσον άντσαχ ενέλ’τσεν :
– Εντάξει, κύριε ανθυπασπιστά, είπεν ατόν, θα πάω να φέρω…
Εγόσεψεν την αραπάν, εστάλτσεν ολόερα τα τσιτάας(Ορθοστάτες) με τα καλάμια, επέρεν και τον γειτονάν ατ’, τον Μουχαήλ, κ’ επήαν οξουκά ας σ’ο χωρίον ‘ς σ’ έναν χωράφ’ εγόμωσαν την αραπάν κ’ έκλώσταν ‘ς σ’ αμπρίν να ευκαιρών’νε ατό. Πολλά ‘κ επήεν, έρται χολιασμένος απ’ οπίσ’ ο νοικοκύρτς τη χωραφί και υβρίζ’ τον Σάλτσον … -Κλέφτη, θα σε κάνω μήνυση.. μ’ έκλεψες τα άχυρα…Γρήγορα να τα πας πίσω στο χωράφι…
Ο Ανδρονικίδης άλλο κ’ εκαλάτσεψεν. Εκλώστεν, λέει τον Σάλτσον: – Γρήγορα, γαϊδούρι, πίσωωωω..πίσωωω στα έξι μέτρα..! Τώρα θα σε σκοτώσω, εσύ δεν είσαι άνθρωπος…!
Ο Ανδρονικίδης έκλώστεν ‘ς σο γιάν, έσυρεν το περίστροφον κι ας σου ετικλάεψεν ατο ‘ς ση Σάλτσονος το κιφάλ . λέει ατόν: – Ακίνητος ….Ακίνητος….ούτε ανάσα….! Ο Σάλτσον, άμον ντο είδεν, ατόν επάγωσεν κ’ επέμ’νεν….
Ο Ανδρονικίδης έβαλεν το χέρ’ απάν’ ΄ς σο χέρ’ και σημαδεύ’ τον Σάλτσον .
Οι εργάτ’ ολόερα έκ’σαν τα λαλίας, εφέκαν τα δουλείας, ετοπλαεύταν και τερούν σεϊρ’…
Λαχουσίν κι ακουσκάται….. άντσαχ τ’ υλάγματα ας σα σκυλία…
Κάποτε έναν μπάμμμμμ…. εντώκεν το πιστόλ’ και το παπάχ τη Σάλτσονος ελάγγεψεν ας σο κιφάλ ν ατ’ δέκα μέτρα μακρά…! Ούλ εχπαράγαν ….
Ο Σάλτσον ασυντρόμαος εκλώστεν, αραεύ το παπάχ ν ατ’. Αμόν ντο είδεν ατό, εσκάλωσεν, αριποδίζ’ βαρέα και πάει σκών’ ατό, τινάζ’ ατο, κλώθ’ ατό, τερεί ατό καλά καλά και λέει τον Ανδρονικίδην :
Νέπε ,γαϊδέρ υιέ ,‘κ’ εντρέπεσαι ….! Άμον τη μάνας ισ’ το μ—-ν εποίκες α’……!