Γεωγραφικά του Πόντου

Ο Ξενοφών, ακολουθώντας τη διαδρομή των Μυρίων περιήλθε ολόκληρη την περιοχή και γνώρισε τους λαούς της, τους ποταμούς της, τα λιβάδια της, τα βουνά, τους κάμπους της. Έτσι προσδιόρισε και γεωγραφικά τον Πόντο στον οποίον αρχικά κατοικούσαν οι Καππαδόκες, οι Ταόχοι, οι Χάλυβες, οι Μοσσύνικοι, οι Λευκοσύροι, οι Δρίλες, οι Μακρώνες, οι Σασπείρες, οι Τιβαρήνοι, οι Λαζοί, οι Κόλχοι, οι Κερκίτες, οι Φασιανοί, οι Βέχειροι, οι Βυζήρες, οι Κίσσιοι, οι Παφλαγόνες, οι Αμαζόνες, οι Αβασγοί, οι Μαχελόνες, οι Ζυνδρείτες, οι Αψίλιοι κ.α.

Για πολλούς γηγενείς λαούς παρέχουν πληροφορίες και οι Ηρόδοτος, Αισχύλος, Στράβων, Διόδωρος ο Σικελιώτης και πολλοί άλλοι.

Ορισμένοι αρχαίοι συγγραφείς όπως  Ησίοδος και ο Πίνδαρος άλλα και μεταγενέστεροι, ταυτίζουν τον όρο Πόντος με τον Εύξεινο Πόντο. Ο Πίνδαρος τον αποκαλεί Άξενον Στόμαν.

Συχνότατα απαντάται η ονομασία Άξεινος, που έγινε στην συνέχεια Εύξεινος, για να εξευμενισθούν οι θαλάσσιες Θεότητες και να περιορίσουν την αγριότητά τους. Τις σημερινές μέρες αποκαλείτε και Μαύρη Θάλασσα για τις τρικυμίες του και για το σκούρο χρώμα (μέλαψ κατά τον Όμηρο).

Κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους θα ονομαστεί και Καππαδοκικός (από τον ηγεμόνα Αρχέλαο), Γαλατικός (από τον ηγεμόνα Γαλατίας Δηιόταρο) και Πολεμωνιακός ως προς το ανατολικό τμήμα του που αποδόθηκε από τον Μάρκο Αυρήλιο το 36π.Χ., εγγονό του Μιθριδάτη και γιο του Ζήνωνα από την Λαοδικεία.

 

Όρια του Πόντου.

Από τους αρχαιότατους χρόνους ο Πόντος τοποθετείτο στο βορειοανατολικό τμήμα της Μικράς Ασίας, που βρίσκεται στον Εύξεινο Πόντο. Από το αρχαίο Τίειον έως την αρχαία Φασίδα και εκτεινόταν, εσωτερικά στην περιοχή της Σεβάστειας, σε βάθος εκατοντάδων χιλιομέτρων.

Ανάλογα με τις ιστορικές εξελίξεις και συσχετισμούς δυνάμεων μεταβαλλόταν θεαματικά (εποχή Μιθριδατών στην ρωμαιοκρατία, των Μ. Κομνηνών, Βυζαντίου, Τούρκικη κατάκτηση).

Στην εποχή του Μιθριδάτη ΣΤ’ του Ευπάτωρα το βασίλειο του Πόντου περιλάμβανε εκτός από την λεγόμενη Ποντική Καππαδοκία και ολόκληρη την περιοχή από τα σύνορα της Βιθυνίας έως την Κολχίδα, μέρος της Παφλαγονίας καθώς και την Μικράν, όπως λεγόταν η Αρμενία.

Το 63π.Χ και μετά την κατέλυση του Ρωμαίου ύπατου Πομπηίου μέρος του βασιλείου του Πόντου προσαρτήθηκε με το Ρωμαϊκό και ενώθηκε με την Βιθυνία, ονομάστηκε Πόντος και Βιθυνία (BithyniaetPontus). Στην Καινή Διαθήκη λεγόταν και Ποντική Περιφέρεια που περιλάμβανε την περιοχή της παραλίας ανάμεσα στην Βιθυνική Ηράκλεια (Ποντοηράκλεια) και την  Αμισό (Σαμψούντα).

 

Ποτάμια και Βουνά του Πόντου.

          Κυριότεροι ποταμοί του Πόντου είναι ο κοκκινωπός Άλυς, ο πρασινόχρωμος Ίρις, ο Λύκος, ο Σκυδίσης, ο Γιάμπολους που περνά ανάμεσα από τα Σούρμενα και την Αργυρούπολη, ο πλατύς Αντίταυρος, ο Γλαύκος, ο Ίππος, ο Θερμώδων (Αμαζόνες), ο Οίνιος, ο Μελάνθιος, ο Κάνις, ο Χαρσιώτης, ο Πυξίτης, ο Μηλοπόταμος, ο Ποταμός της Παρθένου που διασχίζει τη κοιλάδα της Παναγίας Σουμελά, ο Όφις με την πολύ χαμηλή θερμοκρασία των νερών του, ο Ριζαίος, ο Ζύγατις, ο Πρύτανις, ο Άρχαβις, ο Κίσσας, ο Άψαρος ο Φάσις ονομαστός από τον Αισχύλο παραμεθόριος, προς την Κολχίδα τον οποίον τον ονόμαζε δίδυμον Χθονός και Ασίας τέρμονα (Όριο της Ασίας και της Ευρώπης), και άλλοι εκατοντάδες παραπόταμοι γνωστοί και άγνωστοι.

          Η περιοχή τέμνεται κατά μήκος από την Οροσειρά του Παρυάδρου που είναι απόφυση του Καύκασου. Πολλά βουνά ήταν γνωστά ως Ποντικά Όρη ή Ποντικές Άλπεις.