Μιθριδάτης Α’ του Πόντου..

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

 Μιθριδάτης Α’ Κτίστης Ηγεμόνας του Βασιλείου του Πόντου

Περίοδος εξουσίας

302 – 266 π.Χ.

Προκάτοχος:      κανένας

Διάδοχος:           Αριοβαρζάνης

Σύζυγος :           άγνωστη

Επίγονοι:           Αριοβαρζάνης

Βασιλικός Οίκος:         Μιθριδατική Δυναστεία

Πατέρας:           Αριοβαρζάνης

Μητέρα:            άγνωστη

Γέννηση:           περ. 350 π.Χ.  Κίος – Μικρά Ασία

Θάνατος:           266 π.Χ. Αμάσεια – Πόντος

Ο Μιθριδάτης Α’ ο Κτίστης (περ. 350-266 π.Χ.) ήταν ιδρυτής και ηγεμόνας του Βασιλείου του Πόντου κατά την ελληνιστική περίοδο, μέλος της Μιθριδατικής Δυναστείας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Αππιανό, υπήρξε όγδοος στη σειρά διαδοχής από το πρώτο σατράπη του Πόντου υπό το Μεγάλο Βασιλιά Δαρείο Α’ και έκτος στη σειρά προκάτοχος του βασιλιά Μιθριδάτη Ευπάτορα, του επονομαζόμενου «Μέγα». Ο βασιλικός οίκος του Πόντου τον τιμούσε ιδιαίτερα, προσδίδοντάς του ηρωικές ιδιότητες.

Πίνακας περιεχομένων

    1. Βιογραφικά στοιχεία

        1.1 Καταγωγή

        1.2 Ίδρυση του Βασιλείου του Πόντου

        1.3 Περίοδος βασιλείας

        1.4 Θάνατος και διαδοχή

     3 Χρονολόγιο

    Βιογραφικά στοιχεία

Καταγωγή

 Οι αρχαίες πηγές θεωρούν ότι η ποντική δυναστεία καταγόταν είτε από τον Κύρο το Μέγα είτε από το Δαρείο Α’ είτε από έναν από τους Επτά Πέρσες που δολοφόνησαν το Γαυμάτη. Δεν υπάρχει συμφωνία των ιστορικών ως προς την ταυτότητα του πατέρα του Μιθριδάτη, αν και πολλές πηγές αναφέρουν ως πατέρα του τον Αριοβαρζάνη. Πιθανολογείται πως γεννήθηκε στην Κίο, ενώ αναφέρεται ρητά πως έλαβε στρατιωτική εκπαίδευση από παιδί.

 Ίδρυση του Βασιλείου του Πόντου

Τα χρόνια που ακολούθησαν το θάνατο του Αλεξάνδρου του Μέγα στη Βαβυλώνα (323 π.Χ.), οι Διάδοχοί του οδηγήθηκαν σε σφοδρές συγκρούσεις για την επικράτηση στα εδάφη της αχανούς αυτοκρατορίας του. Αναφορές θέλουν το Μιθριδάτη να συντάσσεται στο πλευρό του Ευμένη του Καρδιανού στην Περσία. Εντούτοις, μετά τη συντριβή του τελευταίου στη Μάχη της Γαβιηνής (316 π.Χ.), οι υπηρεσίες του παραχωρήθηκαν στον Αντίγονο το Μονόφθαλμο. Κατά τα φαινόμενα απολάμβανε μεγάλη εκτίμηση, ενώ ανέπτυξε προσωπική φιλία με το γιο του, Αντίγονου, Δημήτριο τον Πολιορκητή. Ωστόσο κάποια στιγμή η κατάσταση αυτή άλλαξε και ο Αντίοχος αποφάσισε την εξόντωση του Μιθριδάτη. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αντίγονος όρκισε το Δημήτριο να σιωπήσει. Μην τολμώντας να παραβεί τον όρκο του, ο νεαρός πήρε παράμερα το φίλο του και σχεδίασε με ένα ραβδί στο έδαφος: «Φύγε, Μιθριδάτη». Ο Μιθριδάτης κατάλαβε και απέδρασε τη νύχτα.

Μετά τη διαφυγή του, ο Μιθριδάτης πιθανόν να κρυβόταν στα βουνά έως το θάνατο του Μιθριδάτη Β’ της Κίου, ο οποίος δολοφονήθηκε το 302 π.Χ. Παράλληλα οι πηγές αφήνουν υπόνοιες ότι συμμετείχε σε συνωμοσίες με τον Κάσσανδρο με στόχο την υπονόμευση του Αντίγονου. Μαζί με μία μερίδα υποστηρικτών του κατέλαβε μία ισχυρή θέση στα Κιμίατα της Παφλαγονίας, στις πλαγιές του όρους Ολγάσσυος, κοντά στη σύγχρονη πόλη Κασταμονή. Με το πέρασμα του χρόνου, στο στρατό του κατετάγησαν πολλοί άνδρες με ποικίλλες προελεύσεις, κάτι που του επέτρεψε να επεκτείνει την επικράτειά του, πιθανόν προς την πεδιάδα της Αμάσειας. Με τον τρόπο αυτό έθεσε τα θεμέλια για την ίδρυση του Βασιλείου του Πόντου, λαμβάνοντας την προσωνυμία «ο Χτίστης».

 Περίοδος βασιλείας

Ο Μιθριδάτης Α’ ίδρυσε το επονομαζόμενο Βασίλειο του Πόντου και βασίλεψε σ’ αυτό μεταξύ 302 και 266 π.Χ. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης του αποδίδει μια περίοδο βασιλείας τριάντα έξι ετών.

Στο διάστημα αυτό κλήθηκε να υπερασπιστεί τις κτήσεις του απέναντι στο Σέλευκο, υπερισχύοντας τελικά με συμμάχους τις πόλεις της Ηράκλειας, του Βυζαντίου και της Χαλκηδόνας. Μετά το θάνατο του Σέλευκου (281 π.Χ.), ο γιος του Μιθριδάτη, Αριοβαρζάνης, κατέκτησε την πόλη Άμαστρη, που ήταν και η πρώτη παραθαλάσσια κτήση του νέου βασιλείου.[2][9] Επίσης, ο Μιθριδάτης εμφανίζεται να αντιστάθηκε σε μια επίθεση από το φαραώ της Αιγύπτου, Πτολεμαίο Β’ το Φιλάδελφο, με τη βοήθεια Γαλατών μισθοφόρων.

 Θάνατος και διαδοχή

Καμία άλλη πληροφορία για τη ζωή του δεν μας είναι γνωστή μέχρι το θάνατό του, το 266 π.Χ., πιθανόν στην Αμάσεια, πρωτεύουσα του Πόντου. Ο Λουκιανός συμπεριλαμβάνει το Μιθριδάτη στον κατάλογο των Μακροβίων του, υποστηρίζοντας πως ο βασιλιάς απεβίωσε σε ηλικία 84 ετών. Μετά το θάνατό του γνώρισε μεγάλες τιμές ως προπάτορας της βασιλικής δυναστείας του Πόντου. Στο θρόνο τον διαδέχτηκε ομαλά ο γιος του, Αριοβαρζάνης.

Σημειώσεις

α. Σύμφωνα με τον Αππιανό, ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος ένα βράδυ είδε το ακόλουθο όνειρο: είχε μόλις σπείρει ένα χωράφι με χρυσάφι, το οποίο ο Μιθριδάτης θέρισε, μεταφέροντας τη σοδειά στον Πόντο. Συνεπώς ο Μακεδόνας στρατηγός αποφάσισε να τον συλλάβει και να τον θανατώσει. Για λόγους προπαγάνδας, οι Μιθριδάτες ήθελαν να αναγάγουν το γενεαλογικό τους δέντρο πίσω στο Δαρείο. Η ιστορία με το όνειρο πιθανόν διαδόθηκε ώστε να τονιστεί ότι το ένδοξο πεπρωμένο του ποντικού βασιλείου ήταν προδιαγεγραμμένο από τη στιγμή της ίδρυσής του.

β. Στο κείμενο του Διόδωρου υπάρχει σύγχυση ανάμεσα σε δύο άτομα που φέρουν το ίδιο όνομα.

Χρονολόγιο

Περ. 350 π.Χ.     Γέννηση του Μιθριδάτη Α’, του επονομαζόμενου «Κτίστη», πιθανότατα στην Κίο.

323 π.Χ.    Θάνατος του Αλεξάνδρου του Μέγα στη Βαβυλώνα. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί την έναρξη πολυετών πολέμων για το διαμοιρασμό της αυτοκρατορίας του.

316 π.Χ.    Ο Μιθριδάτης λαμβάνει μέρος στη Μάχη της Γαβιηνής στο πλευρό του Ευμένη του Καρδιανού. Μετά τη συντριπτική ήττα του τελευταίου συντάσσεται με τον Αντίγονο το Μονόφθαλμο.

περ. 314 π.Χ.     Ο Μιθριδάτης πληροφορείται πως η ζωή του κινδυνεύει και διαφεύγει στον Πόντο.

302 π.Χ.    Ο Μιθριδάτης διαδέχεται το Μιθριδάτη Β’ της Κίου και εδραιώνει την επικράτειά του στην Παφλαγονία, ιδρύοντας το Βασίλειο του Πόντου.

281 π.Χ.    Ο Μιθριδάτης αντιμετωπίζει επιτυχώς τις δυνάμεις αρχικά του Σέλευκου και λίγο αργότερα του φαραώ της Αιγύπτου, Πτολεμαίου Β’.

266 π.Χ.    Θάνατος σε μεγάλη ηλικία. Διάδοχος ορίζεται ο γιος του Αριοβαζάρνης.